Evde Salça Yapımı: Domates ve Biber İçin Pratik Tarifler ve Püf Noktaları
Salça, yemeklere derin ve zengin bir tat katan vazgeçilmez bir malzemedir. Doğal yöntemlerle hazırlanan salçalar, sofraların ana kahramanı haline gelir. Bu yazıda hem domates hem de biber salçası için adım adım tarifler ve pratik ipuçları bir araya getiriliyor. Ağustos ve Eylül aylarında başlayan kışlık hazırlık, marketten daha hesaplı sebze seçimiyle kalabalık sofraların vazgeçilmezi haline geliyor. Evde yapılmış salçalar, şişe menemen, domates sosu, acuka gibi pek çok lezzetin temelini oluşturur.
İlk olarak evde domates salçası için gerekli adımlar: domatesleri iyice yıkayıp saplarını koparın, büyüklüğüne göre ikiye ya da dörde bölün. Parçalanmış domatesleri derin bir kaba alın ve kabuklarının ayrılması için birkaç gün bekletin; ara sıra karıştırın. 3-4 gün sonra ince delikli bir süzgeç yardımıyla çekirdeklerden ayırın ve elde edilen kırmızı püreyi tülbent veya bez torba ile süzün. Süzülen püreyi geniş bir tepsiye boşaltıp tuz ekleyerek güneşte bekletmeye alın. Üzerini ince bir tülbentle kapatıp arada sırada karıştırın. En geç bir hafta içinde domates salçanız kullanıma hazır olacaktır. Eğer güneşte kurutma imkanı yoksa domates puresi ile tencerede kaynatarak, tuz ekleyip salça haline getirilebilir; pişirirken dibi tutmaması için sık sık karıştırın.
Bir diğer güzel seçenek ise biber salçası: biberleri iyice yıkayıp saplarını ve çekirdeklerini çıkarın, ardından 3-4 parçaya bölün. Derin bir tencerede suyunu bırakması için önce kısık ateşte, sonra orta ateşte suyu çekinceye kadar pişirin. Pişen biberleri robottan geçirip püre haline getirin; istenirse ince delikli süzgeç ile kabuklar ayrılabilir. Yine tuza ekleyip tepsiye yayıp tülbent örtün ve güneşte bir hafta bekletin. Salçanın küflenmesini önlemek için arada karıştırmaktan kaçınmak gerektiğini unutmayın; kaynatma yöntemiyle yaparken ise püre haline getirip tuzla birlikte pişirmeye devam edin.
SALÇA YAPMANIN PÜF NOKTALARI kısmında Amasya bölgesinden gelen köklü geleneklere değiniliyor. Domatesler küçük doğranıp odun ateşinde kaynatıldıktan sonra tuz eklenir ve yaklaşık bir saat daha kaynatılır; soğumaya bırakılır. Salça, yaklaşık 12 saat dinlendikten sonra kullanıma hazır hâle gelmektedir. Bu süreçte 100 yıllık imece geleneği sürdürülmektedir; kadınlar birlikte domatesleri toplar, doğrar ve salçalarını yapar.
Evde salça yaparken sık yapılan hatalar arasında domateslerin güneşe çok maruz kalmasıyla renk değişimi, biberlerde tohum ve sapların yeterince ayrılmaması ve karıştırmada metal kaşık kullanımı sayılabilir. En önemli püf noktası ise mutlaka tahta kaşık kullanımı ve salçanın saklanmasında doğru yöntemleri uygulamaktır. Domates salçası için sulu domatesleri tercih edin ve kabuğun ince olmasına dikkat edin.
Canan Karatay’ın salça tarifi için malzemeler sade kalıyor: domates, kaya tuzu ve cam kavanoz. Hazırlık aşamasında domatesler sirkeli suda bekletilir, robottan geçirilir, çelik tencerede kaynatılır ve 20 dakika piştikten sonra tuz ile 1 yemek kaşığı zeytinyağı eklenir. Bir taşım daha kaynatılıp temiz kavanozlara doldurulur, kapaklar sıkıca kapatılır ve ters çevrilip soğuyana kadar bekletilir; ardından kapaklar kapalı olarak saklanır. Afiyet olsun.
