Diyabetin Küresel Yaygınlığı ve Macaristan Örneği
Dünya Sağlık Örgütü, diyabeti “sessiz pandemi” olarak tanımlamakta ve bu hastalığın tüm dünyada hızla yayıldığını vurgulamaktadır. Özellikle Avrupa’da, diyabetin en sık görüldüğü ülkelerin başında Macaristan gelmektedir. Halk sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturan diyabet hastalığının Macaristan’daki yüksek oranları, birçok faktörden kaynaklanmaktadır. Türk mutfağında da önemli bir yere sahip olan bazı besinler, bu durumu etkileyen unsurlardan biridir.
Diyabet, bilimsel adıyla “diabetes mellitus” olarak bilinen, yaygın bir sağlık sorunu olarak günümüzde önemli bir yer tutmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, 1980 yılında dünya genelinde 100 milyon olan diyabetli sayısı, 2020 yılında 422 milyona yükselmiştir ve bu rakamın 2025 yılında 700 milyona ulaşması beklenmektedir.
Macaristan’daki Diyabet Durumu
Macaristan, Avrupa’da diyabetin en sık görüldüğü ülkelerden biri olarak dikkat çekmektedir. Özellikle Tip 2 diyabet vakalarının artışı, bu ülkeyi riskli gruplar arasında konumlandırmaktadır. Ülkede sıkça tüketilen bazı besinler, diyabet riskini artıran unsurlar arasında yer almaktadır. İşte, detaylar…
Obezite ve Diyabet İlişkisi
Macaristan’da yüksek obezite oranları, diyabet ile doğrudan bağlantılıdır. Ülkedeki yetişkinlerin yaklaşık %30’u obezite ile mücadele etmekte ve bu durum insülin direncini artırarak diyabet riskini etkileyen önemli bir faktör haline gelmektedir.
Alkol ve Sigara Tüketiminin Etkisi
Alkol tüketimi, karaciğer fonksiyonlarını bozarak kan şekeri dengesi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Aynı zamanda sigara içmek, insülin direncini artırarak diyabet gelişimine sebep olabilmektedir. Macaristan, Avrupa’da kişi başına en fazla alkol tüketen ülkelerden biri olduğundan, burada diyabet hastalığının yüksek seyretmesinin nedenlerinden biri bu durumdur.
Genetik Faktörler ve Aile Hikayesi
Macaristan’daki diyabet oranlarının yüksek olmasının bir diğer önemli nedeni de genetik yatkınlıktır. Aile geçmişi ve genetik faktörler, bireylerin diyabet hastalığına yakalanma riskini artırmaktadır. Macaristan Sağlık Bakanlığı raporlarına göre; Tip 2 diyabet hastalarının %40’ında aile öyküsü önemli bir yer tutmaktadır.
Beslenme Alışkanlıklarının Rolü
Macaristan’da diyabetin artışında genetik ve çevresel faktörler belirleyici olsalar da, günlük beslenme tarzının en büyük etken olduğu düşünülmektedir. Macar mutfağı, yüksek kalorili ve karbonhidrat ağırlıklı yemekleri ile tanınmaktadır. Özellikle, sıkça tüketilen beyaz ekmek, diyabet riskini artıran önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde de sofralardan eksik olmayan beyaz ekmek, bu konuda dikkat edilmesi gereken bir gıda maddesidir.
Kaynak: Yasemin
