İnsan Psikolojisinde Sekizlenme Davranışının Derinlikleri ve İyileşme Süreci
Hayatta karşılaşılan her zorluk, insan psikolojisinde ağır bir yük olarak yer alır. Zamanla bu yükler doğru şekilde boşaltılmazsa, zihinde ve bedende çeşitli hastalıkların oluşmasına zemin hazırlayabilir. Ancak birçok birey, bu yüklerden kurtulmayı tercih etmek yerine, yaşamları boyunca onları taşımaya devam etmeyi seçebilir. Uzman Psikolog Serkan Yükcü, bu konuda önemli görüşlerini ve psikolojide yaygın görülen bir davranış biçimini detaylı şekilde açıkladı.
Çevremizde birçok kişinin yaşadığı zorluklardan şikayet ettiği durumlara tanıklık ederiz. Günlük yaşamın akışı içerisinde karşılaşılan çeşitli problemlerin zamanla birikerek, zihinsel ve fiziksel yük halini aldığı görülür. Bu yükler, kişiyi yaşam kalitesini düşürecek hale getirebilir. Bazı insanlar, bu ağır yükleri taşımaya devam ederken, aslında içten içe iyileşmek istediklerini gizler veya fark etmeden bu dirençlerini sürdürürler.
“Sekizlenme Davranışı” Nedir ve Nasıl Tanınır?
Uzman Psikolog Serkan Yükcü, bu davranış biçimini “sekizlenme davranışı” veya yaygın bilinen adıyla “ikircikli motivasyon” olarak tanımlar. Bu terim, kişinin kendini iyileştirme yönünde niyetli görünmesine rağmen, bilinçaltında bu değişime direnç göstermesi anlamına gelir. Bu durum, tıpkı bir yılanın kendi kuyruğunu ısırması gibi, aynı davranış döngüsünü tekrar tekrar tekrarlayarak kişiyi adeta kendi kendine engel olmasıdır.
İnsanlar Neden Gerçekten İyileşmek İstemeyebilir?
- Acı, tanıdık ve konfordur:
Açıkça mutsuzluk veya sıkıntı hissedildiğinde, bu durum kişiye çocuklukta öğrendiği bir korunma mekanizmasını hatırlatabilir. Travma veya zorluklarla büyüyen bireyler için, bilinçli veya bilinçsiz olarak, huzur ve rahatlık tanıdık değildir; bu nedenle, bu konfor alanını terk etmek korkutucu gelir. - İyileşmek, sorumluluk getirir:
Birçok kişi, “İyileşirsem artık bahaneler üretemem” düşüncesiyle bu adımı atmaya çekinir. Mağdur konumunda kalmak, çevrenin ilgisi ve şefkatiyle karşılaşmayı sağlar. Ayrıca, sorumluluktan kaçma ve kolay yaşam tercihleri, bazı insanların bu durumu sürdürmesine yol açar. - Kendine acımak ve konfor:
Bazı bireyler, farkında olmadan, kendilerini sürekli yaralı ve güçsüz hissetmenin psikolojik bir avantaj olduğunu düşünür. “Ben zaten yaralıyım” düşüncesiyle hayatı sabote ederek, değişim ve gelişim fırsatlarını erteleyebilirler.
“Sekizlenme” Davranışını Nasıl Anlayabiliriz?
- “Değişmek istiyorum” dese de, randevulara geç kalır veya terapiye düzenli devam etmez.
- “Hayatımı düzene sokacağım” diye söz verir, fakat yine de aynı karmaşık ve sorunlu ilişkileri sürdürür.
- “Bu sondu” diyerek kendini kandırır, ancak ertesi gün yine aynı alışkanlıklara geri döner.
Bu davranış biçimi, bazen terapi sürecini bile zora sokabilir. Danışanlar, terapilere katılmaya devam eder, fakat aynı hikayeleri tekrar eder ve savunmalarını korur. Bu durum, aslında bir yardım çağrısı değil, kişinin kendisiyle yüzleşmekten kaçışını gösterir.
Terapi Sürecinde Terapistin Rolü Nedir?
Uzman psikolog Serkan Yükcü, terapistin temel görevini “neden değişmediğini” yargılamak değil, bu döngüleri fark etmelerini sağlamaktır. Çünkü gerçek değişim, niyetle değil, farkındalıkla başlar. Bazı insanlar, bir cümleyle, bazıları ise yıllarca sessiz kalmakla direnç gösterir. Psikoterapi, sadece travmaları konuşmak değil, aynı zamanda değişim karşıtı bu pasif dirençleri de ortaya çıkarmak ve aşmaya yardımcı olmaktır.
Sonuç ve Tavsiyeler
İyileşmek isteyen her insan vardır, fakat bazen bu süreçte bedel ödemeye hazır olmayanlar da mevcuttur. Asıl mesele, iyileşmenin anlamını ve sonucunu yeniden tanımlamaktır. Bu yolda sevgi ve sabırla ilerlemek, en önemli adımlardandır.
Sevgiyle kalın,
Uzman Psikolog Serkan Yükcü
