Karpal Tünel Sendromu ve Median Sinir
Boyundan başlayıp el parmaklarına uzanan median sinir, başparmak, işaret ve orta parmağın bazı kaslarının hareketlerinden ve bu parmakların bazı bölgelerinin hissinden sorumludur. Eğer bu sinir zarar görürse günlük aktiviteler zorlaşabilir.
Median sinir yaralanmasının olası nedenleri arasında karpaltünel sendromu, travmalar (bıçak kesiği, kırık, ezilme), tekrarlayan hareketler ve diyabet ya da tiroid hastalıkları yer alır. Bu durumlar sinirin üzerinde baskı oluşturabilir veya hassasiyeti artırabilir.
Belirtiler nelerdir? Uyuşma ve karıncalanma özellikle başparmak, işaret ve orta parmaklarda görülür. Kuvvet kaybı nedeniyle günlük işlerde nesneleri kavramada zorlanma da değişik şekillerde ortaya çıkabilir; bilekte başlayan ağrı kola yayılabilir ve gece ağrılar artabilir. İleri vakalarda başparmak tabanında kas erimesi görülebilir.
Önemli fiziksel bulgular arasında “Kutsama İşareti” (Sign of Benediction) ve “Primat Eli” deformitesi bulunur. Bu bulgular şu şekilde değerlendirilir: hasta yumruk yapmaya çalıştığında işaret ve orta parmaklar tam kapanmaz; başparmak avuç içine doğru düzleşebilir ve kavrama gücü belirgin şekilde azalabilir. Tüm bu bulgular median sinir yaralanmasına işaret eder.
Tanı yöntemleri arasında elektromiyografi (EMG) sinirin elektriksel aktivitesini ölçer. Fizik muayene ile Kutsama İşareti ve Primat Eli bulguları incelenir; Tinel belirtisi bileğe hafif vurulduğunda elektrik çarpması hissedilebilir ve Phalen testi ile bilek 1 dakika bükülü tutulduğunda uyuşma artabilir. Gerekirse MR veya ultrasonla sinir basısı görüntülenir.
Tedavi seçenekleri iki ana gruba ayrılır: cerrahi olmayan yaklaşımlar ve cerrahi müdahale. Cerrahi olmayan tedaviler arasında bilekliği (atel) kullanmak, NSAİİ gibi ağrı ve ödem giderici ilaçlar, fizik tedaviyle sinir kaydırma egzersizleri ve el-bilek güçlendirme uygulanır. Ayrıca yaşam tarzında tekrarlayan hareketlerden kaçınmak da önemli rol oynar. Cerrahi tedavi ise Karpal Tünel Ameliyatı ile baskıyı azaltmayı ve bazı durumlarda sinir onarımını içerir.
Hastalara öneriler – erken dönemde doktora başvurmak, bilgisayar kullanırken bilek desteği kullanmak, diyabet mevcutsa kan şekerini kontrol altında tutmak ve sigaradan kaçınmak. Sigara iyileşmeyi yavaşlatabilir.
Sık sorulan sorular arasında şu konular yer alır: “Kutsama işareti ve primat eli kalıcı mıdır?” erken tedaviyle düzelebilir; geç kalındığında kas atrofisi kalıcı olabilir. “Ameliyat sonrası bu bulgular kaybolur mu?” sinirde kalıcı hasar yoksa fonksiyonlar büyük ölçüde geri kazanılır. Eldeki yaralanmayı önlemek için uzun süre aynı hareketi tekrarlamaktan kaçınıp aralar vermek gerekir.
Unutmayın: Median sinir yaralanmalarında erken tanı, deformitelerin önlenmesi için kritik öneme sahiptir. Sağlıklı günler dileriz…
