Çocuklar İçin Kemik İliği Nakli: Umut ve Yaşam Mücadelesi
Giriş
Lösemi ve doğuştan gelen kan hastalıklarıyla mücadele eden minik hastalar için kemik iliği nakli, yaşam kalitelerini artıran ve hayata tutunmalarını sağlayan hayati bir tedavi yöntemidir. Günümüzde gelişen tıbbi teknolojiler ve kök hücre bağışçılığı sayesinde, bu zorlu hastalıklarla savaşan çocuklar için umut ışığı doğmaktadır.
Medipol Sağlık Grubu’ndan Prof. Dr. Didem Atay’ın Değerlendirmeleri
Medipol Sağlık Grubu’ndan Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Didem Atay, yaptığı açıklamada, “Haploidentik yani yarı uyumlu kök hücre nakli, akraba içi ve dışı vericilerle yapılan nakillerde başarı oranlarını önemli ölçüde artırmıştır” diyerek, bağışçı olmanın hayati önemine dikkat çekti. Ayrıca, gönüllü kök hücre bağışının, hastalar için hayat kurtarıcı bir rol oynadığını vurguladı.
Kemik İliği Naklinin Yaşam Kurtarıcı Rolü
Kemik iliği nakli, lösemi ve Akdeniz anemisi gibi ciddi ve yaşamı tehdit eden hastalıklarla mücadelede en etkili tedavi yöntemlerinden biridir. Bu küçük bedenler için hayata tutunmanın en güçlü anahtarı olan nakil, ne yazık ki uygun verici bulunmasında karşılaşılan zorluklarla da mücadele etmektedir. Prof. Dr. Didem Atay, “Her lösemili çocuk, uygun vericiyle (anne ya da baba dahil) karşılaşabilir. Yeter ki, zamanında ve doğru şekilde kemik iliği nakli gerçekleştirilebilsin” ifadeleriyle, erken teşhisin ve uygun verici bulunmasının önemine vurgu yaptı.
Kötü Huylulara Karşı En Güçlü Silah: Kemik İliği Nakli
Prof. Dr. Didem Atay, kemik iliği naklinin çocuklarda hem kötü huylu hastalıklar olan lösemi gibi kanser türleri hem de iyi huylu hastalıklar, örneğin Akdeniz anemisi gibi hastalıklar için uygulanabildiğini belirtti. Son yıllarda, özellikle lösemi tedavisinde büyük ilerlemeler kaydedildiğini ifade eden Prof. Dr. Atay, “Standart risk grubundaki çocuklarda başarı oranları %90-95 seviyelerine ulaşmıştır. Ancak bazı vakalarda hastalığın tekrarını önlemek amacıyla kemik iliği nakli kaçınılmaz hale gelir” dedi.
Uygun Verici Bulma Süreci ve Ailelerin Rolü
Uygun verici bulma süreci zaman zaman zorluklar içerebilir. Bu süreçte aile içinden veya akraba dışı vericiler tercih edilir. Eğer bu seçenekler mümkün değilse, yarı uyumlu (haploidentik) vericilerle nakil yapılabilir. Prof. Dr. Atay, “Haploidentik nakiller, başarı oranları açısından artık akraba içi veya dışı nakillerle aynı seviyeye gelmiştir. Aileler bu konuda endişelenmesin” diyerek, umut verici gelişmelerden bahsetti. Türkiye’de gönüllü kök hücre bağışları için Türkkök sistemi kullanılmakta olup, uygun verici ile iletişime geçilerek onay alınmaktadır. Ancak, bazı vericilerin son anda vazgeçebildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Atay, “O çocuğun tek şansı siz olabilirsiniz. Lütfen bu hayati kararda geri adım atmayın. Bu süreç, kan bağışına çok benzeyen güvenli ve hızlı bir işlemdir” şeklinde uyardı.
Kök Hücre Toplama Yöntemleri ve Güvenlik
Prof. Dr. Atay, kök hücrelerin iki farklı yöntemle toplanabildiğini açıkladı. Bunlar, ameliyathane ortamında kemik iliğinden doğrudan alınması veya damar yoluyla periferik kandan kök hücrelerinin toplanmasıdır. Her iki yöntemde de verici açısından güvenli olduğunu belirten uzman, “Vücut, yaklaşık 3-4 hafta içinde kaybedilen kök hücreleri yeniden üretir. Bu işlem, vericinin sağlığını olumsuz etkilemez” dedi. Ayrıca, Türkkök havuzunda eşleşme bulunamazsa, dünya genelinde faaliyet gösteren uluslararası verici bankalarıyla iletişime geçilerek tarama yapılabilmektedir. Ancak, yurt dışı kaynaklı nakillerde süreçlerin uzayabildiğini ve bu nedenle acil durumlar için en çok haploidentik nakillere başvurulduğunu sözlerine ekledi.
