Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Sinsi Bir Tehlike ve Farkındalık Çağrısı

Yüksek tansiyon: Dünya genelinde büyüyen bir sağlık krizi

Yüksek tansiyon, yani tıbbi adıyla hipertansiyon, günümüzde dünya çapında 1.3 milyar yetişkin bireyi etkileyen ciddi bir sağlık problemi haline geldi. Ancak, bu hastaların yaklaşık %50’si, yani yaklaşık 650 milyon kişi, hastalığının farkında bile değildir. Bu durum, hastalığın sessiz ilerlemesi ve belirti vermeden organlara zarar vermesi nedeniyle oldukça risklidir.

Hipertansiyonun ciddi sağlık riskleri ve önemi

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, hipertansiyon kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği ve görme kaybı gibi hayatı tehdit eden komplikasyonların başlıca nedenlerinden biridir. Uzmanlar, düzenli tansiyon ölçümünün hayat kurtarıcı olduğunu vurgulayarak, bu hastalıkla mücadelede bilinçli olunmasının hayati önem taşıdığını belirtiyorlar. Ayrıca, hipertansiyonun sinsi ve sessiz ilerlemesi, erken teşhis ve tedavi gerekliliğini daha da artırmaktadır.

Hipertansiyonun gizli ilerleyişi ve bilinçsizliğin sonuçları

Çoğu zaman belirti vermeden yıllarca ilerleyebilen hipertansiyon, Türkiye’de her üç yetişkinden birinin bu hastalıkla mücadele ettiği tahmin edilmektedir. Dahası, hastaların üçte biri, yüksek tansiyonlarının farkında bile değildir. Uzmanlar, “Baş ağrısı, burun kanaması veya nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterebildiği gibi, çoğu hastada hiçbir şikayet görülmez. Bu nedenle düzenli tansiyon ölçümü yapılmadığı takdirde, hastalık sinsice organlara zararlar verebilir” uyarısında bulunuyorlar.

Bilimsel araştırmalar ve güncel veriler

Yapılan uluslararası çalışmalar, dünya genelinde hipertansiyon hastası sayısının 1.13 milyar civarında olduğunu ortaya koyarken, bu sayının 2025 yılına kadar 1.5 milyara ulaşmasının beklendiği belirtiliyor. Gaziosmanpaşa Hastanesi’nin paylaştığı verilere göre, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıklarının en önemli risk faktörlerinden biri olup, düzenli egzersiz ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarıyla kontrol altına alınabilir. Örneğin, haftada 5-7 gün, 30 dakikalık orta yoğunlukta aerobik egzersizler (yürüyüş, bisiklet, yüzme) kan basıncını sistolik olarak yaklaşık 8.3 mmHg, diastolik olarak ise 5.2 mmHg azaltabilir.

Uzmanlardan yaşam tarzı değişiklikleri ve öneriler

ABD’deki Mayo Clinic’ten kardiyolog Dr. Stephen Kopecky, hipertansiyonun kontrol altına alınmasında yaşam tarzı değişikliklerinin kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor. “Tuz tüketimini azaltmak, düzenli egzersiz yapmak ve stres yönetimi, ilaç tedavisi kadar etkili olabilir. Ancak, çoğu kişi tansiyonunun yüksek olduğunu bilmiyor ve bu nedenle gerekli önlemleri almıyor” diye ekliyor. Kopecky, özellikle 40 yaş üstü bireylerin ve ailesinde hipertansiyon öyküsü bulunanların yılda en az iki kez tansiyon ölçtürmesini öneriyor.

Yurt dışı uzman görüşleri ve yeni araştırmalar

İngiltere’deki Leeds Üniversitesi’nden kardiyolog Dr. James Brown, hipertansiyonun toplum sağlığını tehdit eden büyük bir risk olduğunu belirterek, “Hastaların yarısının durumundan habersiz olması, sağlık sistemleri açısından büyük bir yük oluşturuyor. Erken teşhis ve uygun tedavi ile felç ve kalp krizi gibi ciddi komplikasyonların önüne geçilebilir” dedi. Ayrıca, yapılan çalışmalar, hipertansiyonun retina damarlarında hasar oluşturarak görme kaybına sebep olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle, hipertansiyon tanısı konan hastaların düzenli göz muayenesi yaptırması önemlidir.

Avrupa Hipertansiyon Derneği Başkanı Prof. Dr. Gianfranco Parati ise, genç yaşlarda ortaya çıkan hipertansiyonun hormonal bozukluklarla ilişkili olabileceğine dikkat çekti. “18-50 yaş arasındaki bireylerde yüksek tansiyon görüldüğünde, tiroid, böbrek üstü bezi veya hipofiz bezi hastalıkları araştırılmalı. Bu tür durumlar, hipertansiyonun ikincil nedenleri arasında yer alıyor” ifadelerini kullandı.

Hipertansiyonun kontrolü için temel kurallar

• Tuz tüketimini azaltmak: Günlük tuz alımını 2 gramın altında tutmak, kan basıncını önemli ölçüde düşürür.
• Kiloya dikkat etmek: Sağlıklı ve dengeli kilo, tansiyon seviyesini düzenler.
• Düzenli egzersiz yapmak: Haftada 5-7 gün, yaklaşık 30 dakika yürüyüş veya hafif aerobik egzersiz, kan basıncını dengelemeye yardımcı olur.
• Şeker ve alkol tüketimini sınırlamak: Bu maddelerin aşırı kullanımı, tansiyonu olumsuz etkiler.
• Stres yönetimi: Meditasyon, yoga ve derin nefes alma teknikleriyle stres seviyesini azaltmak, tansiyonu kontrol altında tutar.

Memorial Antalya Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanları, günlük tuz tüketiminin 2 gramın altında olması gerektiğini belirtiyor ve günde 10 bin adım atmanın kan basıncını dengelemede etkili bir yöntem olduğunu vurguluyor. Ayrıca, düzenli sağlık taramaları ve farkındalık kampanyalarıyla hipertansiyonun önlenmesi ve kontrol altına alınması mümkündür.

Sonuç ve çağrı

Hipertansiyon, sessizce ilerleyen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır. Bu nedenle, düzenli tansiyon ölçümleri, sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bu sinsi tehdide karşı durmak mümkündür. Unutmayın, erken teşhis ve bilinçli önlemler, yaşam kalitenizi artırabilir ve hayatta kalma şansınızı yükseltebilir. Tansiyonunuzu en son ne zaman ölçtürdünüz? Belki de, bugün en uygun zaman!