Endometriozis ve Kadın Sağlığı: Belirtiler, Etkiler ve Tedavi Yöntemleri
Endometriozis: Kadın Sağlığı Üzerine Etkileri
Endometriozis, her 10 kadından birinde görülen yaygın bir sağlık sorunudur. Bu hastalık, regl döneminde yaşanan şiddetli ağrılarla kendini göstermektedir. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Hale Göksever Çelik, “Endometriozis, genetik bir yatkınlıkla ilişkili bir hastalıktır. Özellikle annelerinde bu tür ağrılar olan kız çocuklarında benzer durumların ortaya çıkma olasılığı yüksektir. Bu nedenle anneler, kızlarının regl dönemindeki belirtilerine dikkat etmelidir. Şiddetli ağrılarla karşılaşmaları durumunda, mutlaka bir jinekoloğa başvurmaları önemlidir. Kendi ağrılarını normalleştirip ihmal etmemeleri de gerekir. Tüm kadınlar için en ideal yaklaşım, herhangi bir şikayetleri olup olmadığını kontrol etmeden yılda bir kez jinekolojik muayene olmaktır” diyerek, endometriozis hakkında bilinmesi gereken önemli bilgileri aktardı.
Derin Endometriozise Dikkat
Endometriozis, rahim içini döşeyen hücrelerin rahim dışında, yumurtalıklar, karın içi zarı, tüpler, idrar kesesi, bağırsaklar ve üreterler gibi çeşitli yerlerde yapışarak oluşan bir durumdur. Bu hücreler adeta vücutta dolaşarak farklı organlara yapışır ve burada doku oluşturarak çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Derin endometriozis hastaları genellikle “disüri” adı verilen idrar yaparken ya da “diskezi” adı verilen dışkılama sırasında ağrı gibi belirtiler yaşayabilmektedir. Endometriotik odaklar, rahimden idrar kesesi veya bağırsaklar üzerine yerleşerek, bu organların yapısını ve işleyişini değiştirir, dolayısıyla çeşitli sağlık sorunlarına zemin hazırlar.
Üreme Döneminde Görülmesi
Endometriozis, menopoz döneminde sıklığı azalmakla birlikte, tüm yaşam boyunca karşılaşılabilen bir durumdur. Genellikle 18-45 yaş arasındaki kadınları hedef alır ve üreme çağındaki kadınların yaklaşık %10-12’sinde görüldüğü tahmin edilmektedir. Belirtilerin göz ardı edilmesi ve ağrıların adet döngüsündeki normal bir durum olarak algılanması, bu şikayetlerle doktora başvurmamanın en önemli nedenlerindendir. Bu nedenle uzmanlar, gerçek endometriozis oranının daha yüksek olabileceğine dikkat çekmektedir.
Şiddetli Ağrı Temel Belirti
Endometriozisin temel belirtisi “dismenore” yani aşırı şiddetli regl ağrısıdır. Bu durum, kadınların menstrüasyon dönemlerinde günlük yaşamlarını sekteye uğratmakta ve bazı kadınlar okula veya işe gidemeyecek kadar kötüleşebilmektedir. Ağrıyı dindirmek için hastanelerin acil servislerine başvuranlar dahi bulunmaktadır. Ayrıca, kasık ağrısı da bu durumun bir belirtisi olabilir. Endometriozis nedeniyle kadınlar, adet dönemleri dışında da ağrı yaşayabilmektedir. Tanı koyabilmek için endometriozis konusunda deneyimli bir uzman tarafından detaylı bir jinekolojik muayene ve ultrason incelemesi yapılması gerekmektedir. Yumurtalıklarda oluşan endometrioma (çikolata kisti) veya karın zarı üzerindeki milimetrik endometriotik odaklar, kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen kronik kasık ağrılarına yol açabilir.
Boşanmalara Sebep Olabiliyor
Endometriozisli kadınlarda sıkça görülen diğer bir belirti ise “disparoni” adı verilen cinsel ilişki sırasında yaşanan ağrılardır. Özellikle derin endometriozis odakları bulunan kadınlar için cinsel ilişki, ciddi bir acı kaynağı haline gelebilir ve bu durum nedeniyle birçok kadın cinsel ilişkiden kaçınmaktadır. Çeşitli bilimsel çalışmalar, endometriozisli kadınlarda yaşanan cinsel sorunların boşanma oranlarını artırdığına dair bulgular sunmaktadır.
Anne Olma İhtimalini Etkileyebilir
Endometriozis tedavisinde genellikle ağrı kesici ilaçlar, hormon içeren tedaviler ve cerrahi yöntemler gibi seçenekler kullanılmaktadır. Bu cerrahiler, endometriozis odaklarının veya kistlerinin çıkarılmasını veya ortadan kaldırılmasını içermektedir. Bilimsel literatürde de kanıtlandığı gibi, hem endometriozisin kendisi hem de endometriozis cerrahisi, yumurtalık dokusu üzerinde zarar verebilir ve bu da yumurta sayısının ve kalitesinin düşmesine yol açabilir. Tüm kadınlarda fizyolojik olarak yaş ile azalan yumurtalık rezervi, endometriozisi olan kadınlarda daha hızlı bir şekilde tükenmektedir. Bu nedenle, endometriozisi olan ve yakın gelecekte gebelik planlamayan kadınlara yumurta veya embriyo dondurma önerilmektedir.
