YKS ve LGS Sınavları Yaklaşırken: Kaygıların Yönetimi ve Başarı İçin İpuçları

Sınav Kaygısının Anlamı ve Belirtileri

Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) ve Liselere Geçiş Sınavı (LGS), sınav dönemleri yaklaştıkça öğrencilerde ve ailelerinde yoğun bir endişe ve stres ortamı oluşturuyor. Uzmanlar, sınav kaygısının belirli seviyelerde faydalı olabileceğine dikkat çekiyor. Ancak, aşırı kaygı, öğrenilen bilgilerin sınav sırasında etkin şekilde kullanılmasını engelleyerek başarıyı olumsuz etkileyebilir. Sınav kaygısı, sınav öncesi, sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilen, öğrencide yoğun endişe ve korku halidir. Bu durum; dikkat dağınıklığı, unutkanlık, mide bulantısı, kalp çarpıntısı gibi fiziksel ve zihinsel belirtilerle kendini gösterebilir. Ayrıca, ‘Başaramayacağım, yetersizim’ gibi olumsuz ve felaket senaryoları, kaygının daha da artmasına neden olabilir.

Kaygının Doğru Yönetimi ve Öğrenme Performansına Etkisi

Psikolog Derya Büşra Güneş, sınav öncesi duyulan kaygının tamamen kötü olmadığını vurgulayarak, faydalı kaygının öğrenciyi motive edebileceğine işaret ediyor. Ona göre, bu kaygı, öğrencinin sınava hazırlık sürecinde dikkatini toplamasını ve çaba göstermesini sağlayabilir. Ancak, bu duygunun aşırıya kaçması halinde, dikkat dağınıklığı, düşünce uçuşmaları ve performans düşüşü gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, kaygının doğru tanınması ve yönetilmesi büyük önem taşır.

Akran Kıyaslamalarının Öğrenciler Üzerindeki Yıkıcı Etkileri

Özellikle ailelerin sınav döneminde çocuklarına karşı tutumu, kaygı seviyesini doğrudan etkiler. Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Klinik Psikoloğu Derya Büşra Güneş, sınavı sadece başarı veya başarısızlık göstergesi olarak görmek yerine, çocukların bireysel gelişimlerine odaklanmanın önemine değiniyor. Akranlar veya kardeşlerle kıyaslamanın, çocuklarda stres, değersizlik ve özgüven kaybına yol açabileceğine dikkat çekiyor. Ailelerin, çocuklarının kendilerini diğerleriyle kıyaslamaktan uzak durması ve her bir çocuğun farklı ilgi alanları, öğrenme hızları ve yetenekleri olduğunu kabul etmesi gerekir. Çocuğun bireysel çabasını takdir etmek ve onu desteklemek, sınav kaygısını azaltan en etkili yollardan biridir. Ayrıca, ailelerin, sınav öncesinde çocuklarına güven verici ve destekleyici tutumlar sergilemesi, başarıyı olumlu yönde etkiler.

Sınav Kaygısını Azaltmak İçin Altın 10 Tavsiye

• Zamanı Verimli Kullanın: Günlük çalışma planı hazırlayın ve son güne bırakmayın. Konu tekrarları ve pratikler için yeterli zaman ayırın.
• Beslenme ve Uykunuza Önem Verin: Yeterli ve dengeli uyuyun, aşırı şeker, kafein ve işlenmiş gıdalardan uzak durun. Sağlıklı beslenmek, zihinsel performansı artırır.
• Gerçekçi Düşünün: Kendinize ‘Kaygılanmamalıyım’ yerine, ‘Kaygı normal ve doğal bir duygudur’ diyerek kabul edin.
• Fiziksel Belirtileri Hafife Almayın: Titreme, terleme gibi belirtiler geçicidir ve vücudun normal tepkisidir. Nefes egzersizleri ve gevşeme teknikleriyle rahatlayabilirsiniz.
• Nefes ve Gevşeme Egzersizleri Uygulayın: Derin nefes almak ve kas gevşetme teknikleri, sınav öncesi kaygıyı azaltmada oldukça faydalıdır.
• Ertelemeyin: Son günlere konuları bırakmak ve hazırlık yapmamış olmak kaygıyı artırır. Erken ve düzenli çalışma alışkanlığı edinin.
• Kıyaslamalardan Uzak Durun: Kendi gelişiminize odaklanın, başkalarının başarılarıyla kendinizi karşılaştırmayın.
• Yeni Besinler veya İlaçlar Denemeyin: Vücudunuzun alışık olmadığı maddeleri kullanmaktan kaçının. Doğal ve sağlıklı beslenmek en iyisidir.
• Olumsuz Düşünceleri Yeniden Çerçeveleyin: ‘Başaramayacağım’ yerine ‘Elimden gelenin en iyisini yapıyorum’ gibi pozitif ifadeleri benimseyin.
• Gerekirse Profesyonel Destek Alın: Uyku sorunları, yoğun kaygı veya işlevsellikte bozukluklar varsa, uzmanlara başvurmak önemlidir.

Psikolog Derya Büşra Güneş, konuşmasını şu sözlerle tamamlıyor: “LGS ve YKS sadece bir sınavdır. Bu süreçte en büyük başarı, iyi hazırlanmak kadar, kendinizi iyi hissetmek ve kaygıyı doğru yönetmektir. Unutmayın, sınav önemli olsa da, sağlıklı ve kendine güvenen bir zihin her zaman öndedir.”