Göz Yorgunluğu ve Dijital Ekran Kullanımı: Bilinçli Yaşam İçin Klinik Uyarılar

Günümüzde cep telefonu, tablet ve bilgisayar gibi dijital cihazlar soyut bir tercih olmaktan çıkıp günlük yaşamın merkezine oturdu. Bu durum, uzun süre ekrana bakan bireylerde göz yorgunluğunun artmasına yol açıyor. Bezmialem Vakıf Üniversitesi Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Arif Koytak, dijital ekranların göz sağlığı üzerinde oluşturduğu baskıyı vurgulayarak dikkat edilmesi gereken noktaları paylaştı.

En sık karşılaşılan belirti, göz kuruluğu olarak öne çıkıyor. Bununla birlikte yanma, batma, yabancı madde hissi ve kızarıklık gibi yakınmalar da sık görülüyor. Odaklanma güçlüğü, geçici veya sürekli bulanık görme, ağırlık hissi, uyku hâli ve baş ağrısı gibi etkiler de eklenebiliyor. Koytak, yakına bakmanın tüm yaşlarda göz kaslarını yoracağını belirtirken, göz kırpma sıklığının ekran karşısında düşmesinin kurulukla ilişkilendiğini ifade ediyor.

İçinde bulunduğumuz dijital çağda sayfadaki içerik geçişleri ve kaydırmalar sırasında gözün farklı ışık yoğunluklarına maruz kalması, göz içi kaslarını daha fazla yoruyor. Bu etkilerin, günde iki saatten fazla ekran karşısında kalanlarda belirti yoğunluğunu artırdığı belirtiliyor. Türkiye genelinde çalışan nüfusun yaklaşık %70-80’inin bu durumu yaşayabildiği ve ortalama ekran süresinin 6-8 saat olduğu bildiriliyor.

Tedavi edilmediğinde olumsuz etkiler doğurabilir ve performansı düşürebilir. Prof. Dr. Koytak’ın önerileri şu şekilde özetlenebilir: Öncelikle mevcut bir göz bozukluğunuz varsa, uygun gözlükleri kullanın ve yakın görme düzeyinizin bilgisayara göre ayarlanmış olduğundan emin olun. Ekran süresini tamamen ortadan kaldıramasak da dinlenmeyi alışkanlık haline getirmek önemli. 30-40 dakika gibi kısa aralıklarda 5 dakika veya her saat 10 dakika başınızı dinlendirmek, gözlerinizin rahatlamasını sağlar. Gözleri kapatmak mümkün değilse yakından uzağa odaklanmak suretiyle kasları dinlendirmek etkili olabilir.

Çalışırken ekran mesafesinin 50-60 cm civarında tutulması ve ekranın göz hizasından yaklaşık 10 derece aşağıda konumlandırılması öneriliyor. Ayrıca oturuş biçimi, koltuk yüksekliği ve boyun pozisyonu da uyumlu olmalı; dizüstü bilgisayarlar yerine masa üstü çözümler tercih edilmelidir. Gündüz yoğun çalışma ritmi içinde gece ise gözler için tam dinlenme sağlanmalıdır, çünkü göz içindeki kaslar ve retinada bulunan hücreler gece uyurken dinlendirilmelidir.