Çocuklarda Stres ve Onunla Başa Çıkma Yolları
Çocuklarda Stresin Anlamı ve Belirtileri
Stres, çocukların çoğu zaman kelimelere dökemediği, iç dünyalarında yaşadıkları karmaşık bir sıkıntı durumudur. Bir gülümsemenin ardında, çırpınan bir kalp olabilir. Ebeveynlerin bu sessiz yardım çağrılarını fark etmesi, çocukların ruh sağlığı açısından son derece önemlidir. Çocuklar, stres yaşadıklarında bunu doğrudan ifade edemeyebilirler. Bu nedenle, çeşitli fiziksel ya da davranışsal ipuçlarıyla kendilerini gösterirler:
Duygusal ve Davranışsal Belirtiler
- Odaklanma güçlüğü ve dikkat dağınıklığı
- Agresif davranışlar, huysuzluk ve tahammülsüzlük
- El tırnaklarını yemek veya parmak emme
- Yalnız kalma isteği veya arkadaşlarından uzaklaşma
- Okula gitmek istememe veya okula karşı isteksizlik
- Önemsiz görülen eşyaları biriktirme davranışları
Fiziksel Belirtiler
- Karın ağrısı ve baş ağrısı
- Yatak ıslatma veya uyku sorunları (kâbuslar, uykusuzluk)
- İştah değişiklikleri, aşırı yeme veya iştahsızlık
Stresin Olası Nedenleri
Çocuklar, çeşitli nedenlerden dolayı stres yaşayabilir. Bu nedenler hem dış çevreden hem de içsel baskılardan kaynaklanabilir. İşte başlıca stres etkenleri:
- Ailede yaşanan boşanma, taşınma, kayıp gibi büyük değişiklikler
- Aile içi gerginlikler, ekonomik sıkıntılar ve çatışmalar
- Akademik başarı baskısı ve başarısızlık korkusu
- Sosyal çevrede kabul görme arzusu ve dışlanma endişeleri
- Zorbalık ve akran şiddeti
- Korkutucu haberler veya olumsuz medya içerikleri
- Yaşına uygun olmayan film, dizi veya kitaplar
Ebeveynlere Düşen Görevler
Stres yaşayan çocuğa destek olmak, ebeveynlerin bilinçli ve sabırlı yaklaşımıyla mümkündür. İşte ebeveynlerin yapabileceği bazı önemli adımlar:
- Evinizi sakin, güvenli ve sevgi dolu bir ortam haline getirin
- Ailece düzenli zamanlar geçirerek bağlarınızı güçlendirin (birlikte yemek yemek, oyunlar oynamak, film izlemek)
- Çocuğunuzla açık ve dürüst iletişim kurun, duygularını ifade etmesine izin verin
- Yaşına uygun, sevdiği ve keyif aldığı sosyal, sportif aktivitelere katılımını teşvik edin
- Ailede yaşanan değişiklikleri, uygun bir dille ve zamanında anlatın
- Kendi stresle başa çıkma yöntemlerinizi göstererek örnek olun
- Çocuğunuzun duygularını yargılamadan dinleyin ve anlamaya çalışın
Profesyonel Yardım Almanın Zamanı
Eğer çocuğunuzun stres belirtileri uzun süre devam eder, içe kapanma, sürekli mutsuzluk, huzursuzluk veya fiziksel şikayetler artarsa, uzman bir psikolog veya çocuk gelişimi uzmanından destek almanız gerekebilir. Unutmayın, bazı çocuklar duygularını sözle anlatmakta güçlük çeker. Bu nedenle, sadece söylediklerine değil, davranışlarına ve genel tutumuna da dikkat edin. Çocuğunuzu gerçekten anlamaya çalışın, onu gözlemleyin, görün ve dinleyin. Bu, onun sağlıklı gelişimi ve ruh sağlığı açısından çok önemlidir.
Kaynak: Kadın ve Kadın
