Diş Çürükleri ve Çocuklar İçin Alınması Gereken Önlemler
Diş Çürüklerinin Çocuklar Üzerindeki Etkisi ve Önemli Noktalar
Diğer yaş gruplarında olduğu gibi, çocuklar da diş çürükleriyle karşılaşabilir ve bu durum yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkileyebilir. Prof. Dr. Figen Seymen, özellikle çocuklarda erken yaşta ortaya çıkan diş çürüklerinin ileride ciddi sağlık sorunlarına dönüşmemesi için ailelerin dikkat etmesi gereken hususları detaylı şekilde paylaştı. Ağız ve diş sağlığına gösterilen özen, yaşam boyu sağlıklı dişlere sahip olmanın temelidir. Özellikle küçük yaşta diş bakımına yeterince özen gösterilmediğinde, ileride daha büyük ve karmaşık problemlerle karşılaşılabilir. Buna ek olarak, çocuklarda 6 yaş altındaki süt dişleri, çoğu zaman ihmal edilerek önemsizmiş gibi görülse de, aslında bu dişlerin sağlığı, kalıcı dişlerin gelişimi ve genel ağız sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.
Prof. Dr. Figen Seymen ise, bu konuda ailelere ve ilgililere önemli uyarılarda bulunarak, çocuklarda erken dönemde alınacak önlemlerle büyük sorunların önüne geçilebileceğinin altını çizdi.
Küçük Yaşta Ortaya Çıkan Çürükler ve Riskler
Erken çocukluk çağı çürükleri (EÇÇ), özellikle 6 yaş altındaki çocuklarda görülen ve diş sağlığını ciddi anlamda tehdit eden bir problem olarak kabul edilir. Prof. Dr. Figen Seymen, bu tür çürüklerin, süt dişlerinde oluşup diş kaybına neden olduğunu belirtiyor. Hafif, orta ve şiddetli dereceleri bulunan EÇÇ, çocuklarda kronik ağrı, enfeksiyon ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Uluslararası Çocuk Diş Hekimleri Birliği (IAPD) ve Türk Pedodonti Derneği Başkanı olan Seymen, ebeveynlerin çocukların ağız hijyeni ve beslenme alışkanlıklarına özellikle dikkat etmesi gerektiğini vurguluyor. Erken yaşta diş hekimi kontrolü, çürük riskini azaltmak ve çocukların sağlıklı gelişimine katkı sağlamak adına büyük önem taşımaktadır.
Dünyada ve Türkiye’de Erken Çocukluk Çağı Çürükleri
Seymen, dünya genelinde 600 milyondan fazla çocuğu etkileyen bu sorunun, çoğu zaman tedavi edilmeden kaldığını ve bunun çocukların yaşam kalitesini olumsuz etkilediğini ifade ediyor. Ayrıca, bu durumun aileler ve toplumlar üzerinde büyük maliyetler oluşturduğuna dikkat çekiyor. Ağrı ve rahatsızlık nedeniyle çocukların çiğneme, sosyal ilişkiler ve bilişsel gelişimleri olumsuz yönde etkilenebilir. Her ne kadar önlenebilir bir sorun olsa da, pek çok çocuk bu problemlerle yaşamaya devam ediyor.
Çürüklerin Belirtileri ve Erken Tanı
İlk belirtiler arasında dişeti kenarında görülen beyaz veya kahverengi lekeler yer alıyor. Seymen, bu lezyonların tedavi edilmemesi halinde derinleşerek dişin tamamını etkileyebileceğine dikkat çekiyor. Özellikle üst süt kesici dişler en sık bu durumdan etkilenirken, alt ön dişler ise tükürük ve dilin koruyucu etkisi sayesinde daha az etkilenir. Bu nedenle, erken tanı ve tedavi büyük önem taşımaktadır.
Bebeklik Döneminden İtibaren Ağız ve Diş Bakımı
Anne sütünün tek başına çürük yaptığına dair yaygın bir yanlış anlama bulunmakla birlikte, Seymen dişlerin düzenli temizlenmemesi ve şekerli beslenme alışkanlıklarının çürük riskini artırdığını belirtiyor. Bebeklerde dişlerin, emzirme sonrası nemli bir gazlı bez, parmak fırça ya da su ile temizlenmesi önerilir. Bu, dişlerin sağlıklı gelişimini destekler ve çürük oluşumunu engeller.
Çürükleri Önlemede Temel Adımlar
Prof. Dr. Seymen, bebeğin ilk dişi çıktığında veya en geç 12 aylıkken diş hekimine götürülmesini ve düzenli kontrollerin yapılmasını önemle vurguluyor. Ayrıca, diş fırçalama alışkanlığının küçük yaşta kazandırılması elzemdir. Uluslararası Pedodonti Derneği (IAPD)’nin önerileri doğrultusunda, erken çocukluk çürüklerinin önlenmesi için alınabilecek önlemler şu şekildedir:
- Şeker tüketiminin sınırlandırılması: 2 yaş altındaki çocukların şeker alımı en aza indirilmeli.
- Gece biberon ve emzirmeden kaçınılması: 12 aydan sonra gece beslenmesi ve biberon kullanımı sonlandırılmalı.
- Florür kullanımı: Yaşına uygun, 1.000-1.500 ppm florür içeren diş macunlarıyla düzenli fırçalama yapılmalı.
- Düzenli diş hekimi kontrolleri: Çocuklar 1 yaşına ulaştığında, kapsamlı diş muayenesi yaptırılmalı.
- Florür vernik uygulaması: Yüksek riskli çocuklara yılda birkaç kez florür vernik uygulaması yapılmalı.
- Fissür örtücü kullanımı: Hassas azı dişlerine koruyucu fissür örtücüler uygulanmalı.
EÇÇ İçin İkincil ve Üçüncül Önlemler
Lezyonların ilk belirtilerinin fark edilmesinin ardından, ilerlemenin durdurulması için alınması gereken önlemler şunlardır:
- Daha sık florür vernik uygulaması: Beyaz nokta lezyonları olan çocuklara yılda dört kez vernik uygulanmalı.
- Fissür örtücü kullanımı: Çürük riski olmayan dişlere de koruyucu uygulamalar yapılmalı.
İlerlemiş çürüklerin tedavisinde ise gümüş diamin florür kullanımı ve konservatif çürük uzaklaştırma yöntemleri büyük önem taşır. Bu yöntemler, dişin mümkün olan en az hasarla korunmasını sağlar ve ağrı ile enfeksiyon riskini azaltır.
Sonuç olarak, çocuklarda diş çürüklerini önlemek ve sağlıklarını korumak, ailelerin ve sağlık profesyonellerinin ortak sorumluluğudur. Erken tanı ve düzenli bakım, sağlıklı dişlere sahip olmanın anahtarıdır.
